Trả Lời Câu Hỏi SGK Địa Lí 12- Bài 9 Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa

I. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI HỌC

Câu 1: Dựa vào kiến thức đã học, hãy cho biết vì sao nước ta có khí hậu...

Dựa vào kiến thức đã học, hãy cho biết vì sao nước ta có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa?

Trả lời:

Khí hậu nước ta có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa là bởi vì:

• Nước ta nằm trong vùng nội chí tuyến bán cầu Bắc nên khí hậy có tính chất nhiệt đới
• Thuộc khi khu vực gió mùa châu Á hoạt động mạnh nên khí hậu mang tính chất gió mùa
• Nước ta tiếp giáp với biển Đông, nhận được lượng hơi ẩm lớn nên mang tính chất ẩm

=>Nhờ những yếu tố trên mà nước ta có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa.

Câu 2: Dựa vào kiến thức đã học, hãy cho biết trung tâm xuất phát gió mùa Đông...

Dựa vào kiến thức đã học, hãy cho biết trung tâm xuất phát gió mùa Đông Bắc và tính chất của gió mùa này ở Việt Nam?

Trả lời:

Bắt đầu từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, ở miền Bắc nước ta chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc.

• Nguồn gốc: khối khí lạnh xuất phát từ trung tâm áp cao Xibia ở vĩ độ 50 độ Bắc sau đó di chuyển theo hướng Đông Bắc tràn vào nước ta nên gọi nó là gió mùa Đông Bắc.
• Tính chất: khối khí này chủ yếu là lạnh khô.

Câu 3: Dựa vào hình 9.2 (trang 42 SGK), hãy cho biết các trung tâm áp cao hình thành...

Dựa vào hình 9.2 (trang 42 SGK), hãy cho biết các trung tâm áp cao hình thành gió mùa mùa hạ ở Việt Nam; hướng di chuyển và tính chất của gió này?

Trả lời:

Từ tháng 5 đến tháng 10, có hai luồng gió Tây Nam thổi vào nước ta:

• Vào đầu mùa hạ, khối khí nhiệt đới ẩm từ Bắc Ấn Độ Dương di chuyển theo hướng tây nam xâm nhập trực tiếp và gây mưa lớn cho đồng bằng Nam Bộ và Tây Nguyên. Khi vượt qua dãy Trường Sơn và các dãy núi chạy dọc biên giới Việt –Lào, tràn xuống vùng đồng bằng ven biển Trung Bộ và phần nam của khu vực Tây Bắc, khối khí này trở nên khô nóng (gió phơn Tây Nam hay còn gọi là gió Tây hoặc gió Lào).
• Bắt đầu giữa mùa hạ, áp cao cận chí tuyến bán cầu Nam mạnh lên. Khối khí từ áp cao này di chuyển theo hướng đông nam, khi vượt qua Xích đạo thì khối khí này trở nên nóng ẩm và chuyển thành hướng tây nam (do lực Côriôlit) xâm nhập trực tiếp vào nước ta, thường gây mưa lớn và kéo dài cho các vùng đón gió ở Nam Bộ và Tây Nguyên.

Câu 4. Hoạt động của gió mùa đã dẫn tới sự phân chia mùa khí hậu khác nhau....

Hoạt động của gió mùa đã dẫn tới sự phân chia mùa khí hậu khác nhau giữa các khu vực như thế nào?

Trả lời:

Sự hoạt động của gió mùa đã tác động đến khí hậu của nước ta. Cụ thể là nó  đã khiến cho khí hậu nước ta có sự phân chia các mùa khí hậu khác nhau giữa các khu vực.

• Ở miền Bắc : Vào mùa đông khí hậu lạnh khô, ít mưa còn vào mùa hạ nóng ẩm, mưa nhiều.
• Ở miền Nam: Khác với miền Bắc miền Nam cũng có hai mùa nhưng là mùa mưa với mùa khô.
• Tây Nguyên và đồng bằng ven biển Trung Trung Bộ : có sự đối lập về mùa mưa và mùa khô.

II. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI HỌC

Câu 1. Tính chất nhiệt đới, ẩm  của khí hậu nước ta được biểu hiện như thế nào?

Trả lời:

Tính chất nhiệt đới

• Nguyên nhân : Vị trí nước ta nằm trong vùng nội chí tuyến bán cầu Bắc và trong năm Mặt Trời luôn đứng cao trên đường chân trời và qua thiên đỉnh 2 lần.
• Biểu hiện :
• Tổng bức xạ lớn : > 130 kcal/cm2/năm.
• Cân bằng bức xạ dương : trên 75 kcal/cm2/năm.
• Nhiệt độ trung bình năm cao : 20độC – 27độC.
• Tổng số giờ nắng : 1400 – 3000 giờ/ năm.
• Nhiệt độ hoạt động : 8.000 – 10.000độC.
• Lượng mưa, độ ẩm lớn
• Nguyên nhân : Do nước tiếp giáp với Biển Đông rộng lớn do đó được tăng cường độ ẩm và lượng mưa.
• Biểu hiện :
• Lượng mưa lớn, trung bình năm từ 1500-2000mm, ở sườn đón gió biển và các khối núi cao có thể lên đến 3500-4000mm
• Độ ẩm không khí cao, trên 80% – 100%, cân bằng ẩm luôn luôn dương.

Câu 2. Dựa vào bảng số liệu sau:

Hãy nhận xét về sự thay đổi nhiệt độ từ Bắc vào Nam. Giải thích nguyên nhân?

NHIỆT ĐỘ TRUNG BÌNH TẠI MỘT SỐ ĐỊA ĐIỂM

Nhiệt độ Địa điểm	Nhiệt độ trung bình tháng I (oC)	Nhiệt độ trung bình tháng VII (oC)	Nhiệt độ trung bình năm (oC)
Lạng Sơn	13,3	27,0	21,2
Hà Nội	16,4	28,9	23,5
Vinh	17,6	29,6	23,9
Huế	19,7	29,4	25,1
Quy Nhơn	23,0	29,7	26,8
Tp. Hồ Chí Minh	25,8	27,1	26,9

Trả lời:

Nhận xét:

• Nhiệt độ trung bình tháng I và trung bình năm của các địa điểm có sự chênh lệch theo chiều hướng tăng dần từ Bắc vào Nam. Sự chênh lệch rõ nhất là vào tháng I: Lạng Sơn 13,3 độ, TP. Hồ Chí Minh 25,8 độ.
• Nhiệt độ trung bình tháng VII giữa các địa điểm ít có sự chênh lệch.

Nguyên nhân:

• Càng vào Nam, càng gần xích đạo thì bề mặt Trái Đất càng nhận được nhận lượng bức xạ. Mặt Trời lớn do góc chiếu của tia sáng Mặt Trời lớn và khoảng thời gian giữa hai lần Mặt Trời qua thiên đỉnh dài hơn.
• Tháng I, chênh lệch nhiệt độ từ Bắc vào Nam rõ rệt vì miền Bắc chịu ảnh hưởng mạnh của gió mùa Đông Bắc.
• Tháng VII, không còn tác động của gió mùa Đông Bắc nên sự chênh lệch nhiệt độ giữa các địa điểm từ Bắc vào Nam không rõ rệt. Ở TP. Hồ Chí Minh, nhiệt độ tháng VII thấp hơn các địa điểm khác vì đây là tháng có mưa lớn (tháng nóng nhất ở TP.Hồ Chí Minh là tháng IV: 28,9 độ

Câu 3. Dựa vào bảng số liệu sau:

Hãy so sánh nhận xét về lượng mưa, lượng bốc hơi và cân bằng ẩm của ba địa điểm trên. Giải thích?

LƯỢNG MƯA, LƯỢNG BỐC HƠI VÀ CÂN BẰNG ẨM CỦA MỘT SỐ ĐỊA ĐIỂM

Tiêu chí Địa điểm	Lượng mưa (mm)	Lượng bốc hơi (mm)	Cân bằng ẩm (mm)
Hà Nội	1667	989	+ 687
Huế	2868	1000	+ 1868
Tp Hồ Chí Minh	1931	1686	+ 245

Trả lời:

Nhận xét: 

• Lượng mưa thay đổi từ Bắc vào Nam. Huế có lượng mưa cao nhất (2.868mm), sau đó đến TP.Hồ Chí Minh (1931 mm), Hà Nội có lượng mưa ít nhất (1.676 mm).
• Lượng bốc hơi càng vào Nam càng tăng.
• Cân bằng ẩm cao nhất là Huế (+1.868mm), sau đó đến Hà Nội (+687mm), TP.Hồ Chí Minh (+245mm).

Giải thích: 

• Hà Nội: lượng mưa ít do có mùa đông lạnh, ít mưa. Lượng bốc hơi thấp nên cân bằng ẩm cao hơn TP.Hồ Chí Minh.
• Huế: có lượng mưa cao nhất do bức chắn của dãy Trường Sơn cà Bạch Mã đối với các luồng gió thổi hướng đông bắc, bão từ Biển Đông vào và hoạt động của dải hội tụ nội chí tuyến, của đông lạnh. Cũng chính vì thế, Huế có mùa mưa vào thu-đông (từ tháng VIII đến tháng I). Vào thời kì mưa nhiều này, do lượng bốc hơi nhỏ nên cân bằng ẩm ở Huế cao.
• TP.Hồ Chí Minh có lượng mưa cao hơn Hà Nội do trực tiếp đón nhận gió mùa tây nam mang mưa, hoạt động của dãy hội tụ nội chí tuyến mạnh hơn, nhưng nhiệt độ cao đặc biệt trong mùa khô nên bốc hơi nước cũng mạnh hơn vì thế có cân bằng ẩm thấp hơn ở Hà Nội.

Câu 4. Hãy trình bày hoạt động của gió mùa ở nước ta và hệ quả của nó...

Hãy trình bày hoạt động của gió mùa ở nước ta và hệ quả của nó đối với sự phân chia mùa khác nhau giữa các khu vực?

Trả lời:

Hoạt động của gió mùa ở nước ta:

Nước ta nằm trong vùng nội chí tuyến bán cầu Bắc, nên có Tín Phong bán cầu Bắc hoạt động quanh năm. Mặt khác, khí hậu Việt Nam còn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của các khối khí hoạt động theo mùa với hai mùa gió chính: gió mùa mùa đông và gió mùa mùa hạ.

Gió mùa mùa đông:

• Từ tháng XI đến tháng IV năm  sau, miền Bắc nước ta chịu tác động của khối khí lạnh phương Bắc di chuyển theo hướng đông bắc, nên thường gọi là gió mùa Đông Bắc.
• Gió mùa Đông Bắc tạo nên một mùa đông lạnh ở miền Bắc: nửa đầu mùa đông thời tiết lạnh khô, còn nửa sau mùa đông thời tiết lạnh ẩm, có mưa phùn ở vùng ven biển và các đồng bằng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ.
• Khi di chuyển xuống phía nam, gió mùa Đông Bắc suy yếu dần, bớt lạnh hơn và hầu như bị chặn lại ở dãy Bạch Mã. Từ Đà Nẵng trở vào, Tín Phong bán cầu Bắc cũng thổi theo hướng đông bắc chiếm ưu thế, gây mưa cho vùng ven biển Trung Bộ, trong khi Nam Bộ và Tây Nguyên là mùa khô.

Gió mùa  mùa hạ:

• Vào mùa hạ (từ tháng V đến tháng X) có hai luồng gió cùng hướng tây nam thổi vào Việt Nam.
• Vào đầu mùa hạ, khối khí nhiệt đới ẩm từ Bắc Ấn Độ Dương di chuyển theo hướng tây nam xâm nhập trực tiếp và gây mưa lớn cho đồng bằng Nam Bộ và Tây Nguyên. Khi vượt qua dãy Trường Sơn và các dãy núi chạy dọc biên giới Việt –Lào, tràn xuống vùng đồng bằng ven biển Trung Bộ và phần nam của khu vực Tây Bắc, khối khí này trở nên khô nóng (gió phơn Tây Nam hay còn gọi là gió Tây hoặc gió Lào).
• Vào giữa và cuối mùa hạ, gió mùa Tây Nam (xuất phát từ áp cao cận chí tuyến bán cầu Nam) hoạt động mạnh. Khi vượt qua vùng biển xích đạo, khối khí này trở nên nóng ẩm hơn, thường gây mưa lớn và kéo dài cho các vùng đón gió ở Nam Bộ và Tây Nguyên. Hoạt động của gió Tây Nam cùng với dải hội tụ nhiệt đới là nguyên nhân chủ yếu gây mưa vào mùa hạ cho cả hai miền Nam, Bắc va mưa vào tháng IX cho Trung Bộ. Do áp thấp Bắc Bộ, khối khí này di chuyển theo hướng đông nam vào Bắc Bộ tạo nên “gió mùa Đông Nam” vào mùa hạ ở miền Bắc nước ta.